Advies Eigen Huis aan woningbezitter: 'Doe niets overhaast, maar laat je ook niet in slaap sussen'

Wacht eerst aanstaande dinsdag af, luidt het advies, als alle details uit het regeerakkoord bekend worden. Maak je daarna niet onnodig bezorgd en neem de tijd om je persoonlijke situatie in kaart te brengen, want er is nog twee jaar te gaan voor de maatregelen ingaan. Maar laat je ook weer niet in slaap sussen dat er de facto weinig verandert voor de portemonnee van de huizenbezitter, zegt Eigen Huis. Want het is de vraag of dat wel zo is.

Hogere inkomens

Dat geldt vooral de hogere inkomens, stelt de belangenbehartiger van mensen met een eigen woning. Tot nu toe is bekend geworden dat de hypotheekrenteaftrek vanaf 2020 in vier jaar tijd wordt afgebouwd van dan 49 procent naar 37 procent. Dat betekent dat een grote groep mensen die nu nog 50 procent hun betaalde hypotheekrente mogen aftrekken, straks een stuk minder kunnen verrekenen met de fiscus. Alleen inkomens boven de ongeveer 70 mille (5 procent van het totaal) houden die hoge aftrek.

Als goedmaker zakt het eigen woningforfait - het tarief dat de woningbezitter bij zijn inkomen moet optellen - van 0,75 naar 0,6 procent. 'Maar voor mensen met een hoge hypotheek staat de winst hiervan waarschijnlijk in geen verhouding tot wat ze kwijt raken aan renteaftrek', zegt Eigen Huis-woordvoerder Hans Andre de la Porte. 'Voor de lage- en middeninkomens - de starters zeg maar - vallen de gevolgen zoals het nu lijkt wel mee. Zij hebben over het algemeen minder aftrek en raken naar verhouding dus ook minder kwijt. Maar voor de hogere inkomens ligt dat anders.'

Schuldenberg op de woningmarkt

Met de forse beperking van de hypotheekrenteaftrek volgt het nieuwe kabinet dringende nationale en internationale adviezen op. De grote schuldenberg op de woningmarkt is potentieel gevaarlijk voor de nu goed draaiende economie. De huidige zeer lage rente biedt bovendien een goed moment om in te grijpen. 'Maar die lage rente geldt alleen voor mensen die recent een hypotheek afgesloten hebben, of hun bestaande hypotheek overgesloten tegen een lagere rente', zegt de Eigen Huis-woordvoerder. 'Pakweg tien jaar geleden werd een rente van 5 procent nog heel gunstig gevonden. Het is de vraag wat de kabinetsplannen gaan betekenen voor mensen die nu nog zulke rentepercentages betalen. Moeten die nu extra gaan aflossen? Dat is niet zo maar te zeggen, want de situatie verschilt per huishouden en per hypotheek.'

Volgens Eigen Huis meldde een van de lekkende politici de afgelopen week dat er voor de portemonnee van de huizenbezitter weinig zal veranderen. 'Dat is grosso modo misschien zo, maar in de praktijk kunnen er grote verschillen zijn. Laat je niet in slaap sussen door de mededeling dat er maar weinig verandert.'

Lastenverschuiving en burgerschapszin: dit is wat we tot nu toe weten over de plannen van Rutte III

Dinsdag wordt het regeerakkoord van Rutte III verwacht. Dit zijn de belangrijkste beleidspunten die daar al uit werden gelekt.

'Laat je niet opjagen'

Het belangrijkste is volgens Eigen Huis tot komende dinsdag - en ook daarna - het hoofd koel te houden. 'Als dinsdag het complete beeld voor de woningmarkt duidelijk is, gaan er rekentools verschijnen voor wat de maatregelen voor bepaalde huishoudens en hypotheekcategorieën betekenen. We proberen zelf ook zo iets te maken', zegt Andre de la Porte. 'Probeer aan de hand daarvan je eigen situatie goed in kaart te brengen. Als dat onvoldoende lukt, neem contact met je hypotheekadviseur. Laat je niet opjagen, want de maatregelen gaan in 2020 in, dus over twee jaar.'

Het belangrijkste advies van Eigen Huis: doe tot de gevolgen van de maatregelen van het nieuwe kabinet voor de persoonlijke situatie helemaal helder zijn, even helemaal niets. 'Impulsaankopen in de winkel zijn niet zo erg', zegt de woordvoerder. 'Maar impulsen en hypotheken zijn een heel slechte combinatie.'

Rest de vraag of het zomaar mag, de hypotheekrenteaftrek fors beperken, met mogelijk vergaande gevolgen voor mensen die vast zitten aan langlopende hypotheken. Het antwoord is ja. 'De hypotheekrenteaftrek wordt op dit moment al beperkt, met een half procent per jaar. Dat wordt in 2020 alleen versneld, tot 3 procent per jaar', zegt Hans Andre de la Porte. 'De aftrek alleen voor nieuwe gevallen beperken zou ook oneerlijk zijn. Dan krijg je een grote tweedeling op de huizenmarkt.'