Διδάγματα από την ασιατική λαίλαπα – The Analyst
ΜΑΚΡΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

Διδάγματα από την ασιατική λαίλαπα

.

440

.

Αυτήν την εποχή κλείνουν είκοσι χρόνια, από τότε που εκατομμύρια άνθρωποι στην ανατολική και νοτιοανατολική Ασία βυθίστηκαν σε μία οδυνηρή κρίση, με αφετηρία τις ονομαζόμενες τίγρεις – τη Νότια Κορέα, την Ταιβάν, το Χονγκ Κονγκ τη Σιγκαπούρη και την Ταϊλάνδη.

.

(Το άρθρο αποτελείται από 2 Σελίδες)

.

Ανάλυση

62

Η Ελλάδα διανύει τον όγδοο χρόνο της κρίσης, η οποία την έχει μετατρέψει πια σε αποικία χρέους των δανειστών της – ενώ από το Σεπτέμβρη θα ξεκινήσει η τελική φάση, με τις κατασχέσεις των ιδιωτικών ακινήτων και με τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς σε καθεστώς αγγλικού δικαίου, αποτελώντας μοναδική εξαίρεση στην Ευρώπη. Ήδη πάντως οι νέοι ιδιοκτήτες της, οι Γερμανοί, άρχισα να την υποστηρίζουν, κρίνοντας από τις δηλώσεις της καγκελαρίου υπέρ των Ελλήνων στην πρώτη προεκλογική της ομιλία – ενώ φαίνεται πως ήταν επιτυχημένη η εξαγορά των κερδοφόρων αεροδρομίων από τη FRAPORT, με βάση την κατακόρυφη άνοδο των αφίξεων, καθώς επίσης την αύξηση του τουρισμού που έχει προσελκύσει επενδύσεις ύψους 4,1 δις € (πηγή).

Σε κάθε περίπτωση, όπως όλα δείχνουν η Ελλάδα εισέρχεται σε πορεία ανάπτυξης με «ατμομηχανή» τον τουρισμό, η οποία όμως δεν θα αφορά σχεδόν καθόλου τους ιθαγενείς που έχουν μετατραπεί σε φθηνό εργατικό δυναμικό στην υπηρεσία των ξένων – εκτός εάν ξεσπάσει η επόμενη χρηματοπιστωτική κρίση, την οποία προσπαθούν εναγωνίως να αποφύγουν οι μεγάλες δυνάμεις με τον αποπροσανατολισμό των Πολιτών σε γεωπολιτικούς κινδύνους. Με δεδομένο δε το ότι, ο πλανήτης κυβερνάται πια απολυταρχικά από τις μεγάλες τράπεζες και τις χρηματαγορές, είναι εύλογες οι προσπάθειες αποφυγής ενός νέου κραχ – αν και οι εστίες ανάφλεξης παγκοσμίως είναι τόσο πολλές, ώστε πολύ δύσκολα θα εμποδιστεί το μοιραίο.

Περαιτέρω, αυτήν την εποχή κλείνουν είκοσι χρόνια, από τότε που εκατομμύρια άνθρωποι στην ανατολική και νοτιοανατολική Ασία βυθίστηκαν σε μία οδυνηρή κρίση – με αφετηρία τις ονομαζόμενες τίγρεις, τη Νότια Κορέα, την Ταιβάν, το Χονγκ Κονγκ τη Σιγκαπούρη και την Ταϊλάνδη που αναπτύσσονταν για πάρα πολλά έτη ραγδαία, χωρίς να συμβαίνει τίποτα στις οικονομίες τους. Η ανεργία ήταν σχεδόν μηδενική, ενώ μπορεί μεν οι μισθοί των εργαζομένων να ήταν χαμηλοί, αλλά για το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού η πείνα είχε εξαφανισθεί – κάτι που άλλαξε ριζικά μέσα σε μερικές μόλις εβδομάδες το καλοκαίρι του 1997.

Η καταιγίδα ξεκίνησε από το δικτατορικό βασίλειο της Ταϊλάνδης, το οποίο είχε την πλέον γρήγορα αναπτυσσόμενη οικονομία στον πλανήτη – αφού ο ρυθμός ανάπτυξης του από το 1985 έως το 1995 ήταν κατά μέσον όρο 9,8% ετήσια. Την ίδια εποχή η Ταιβάν, η Νότια Κορέα και οι Φιλιππίνες είχαν καταφέρει να διοικούνται δημοκρατικά, έχοντας πριν από δέκα χρόνια ανατρέψει τα δικτατορικά καθεστώτα τους – σε αντίθεση με την Ινδονησία που κυβερνιόταν ακόμη από τον Suharto, ο οποίος είχε καταλάβει την εξουσία με ένα εξαιρετικά αιματηρό πραξικόπημα το 1965, ενορχηστρωμένο από τις μυστικές υπηρεσίες της Δύσης.

Συνεχίζοντας, οι πέντε ιδρυτικές χώρες της νοτιοανατολικής συμμαχίας ASEAN, η Ινδονησία, η Ταϊλάνδη, η Σιγκαπούρη, οι Φιλιππίνες και η Μαλαισία, ακολουθούσαν όλες μαζί ένα οικονομικό μοντέλο, το οποίο βασιζόταν στις εξαγωγές – όπως είχαν κάνει προηγουμένως η Ιαπωνία και στη συνέχεια η Σιγκαπούρη, η Ταιβάν, το Χονγκ Κονγκ και η Νότια Κορέα, με εξαιρετικά θετικά αποτελέσματα για τις οικονομίες τους.

Το μοντέλο αυτό είχε ξεκινήσει κυρίως από τον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας, ο οποίος στηριζόταν στο πολύ φθηνό εργατικό δυναμικό – ενώ ακολούθησε η συναρμολόγηση διαφόρων ηλεκτρονικών προϊόντων. Έτσι συσσωρεύτηκε κεφάλαιο, οπότε μπόρεσαν να δημιουργηθούν παραγωγικές αλυσίδες με μεγαλύτερη υπεραξία – οι οποίες απαιτούσαν περισσότερο Know How και καλύτερα εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό.

Η Νότια Κορέα δε κατάφερε να δημιουργήσει μία δική της βαριά βιομηχανία, με δύο μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, μιμούμενη το παράδειγμα της Ιαπωνίας – ενώ ακόμη και τον Ιούνιο του 1997 η αναπτυξιακή τράπεζα της Ασίας, η οποία ελεγχόταν κυρίως από τις Η.Π.Α. και την Ιαπωνία, είχε ανακοινώσει πως η οικονομία της νοτιοανατολικής Ασίας ήταν σε γενικές γραμμές υγιής, οπότε δεν κινδύνευε από συναλλαγματικές κρίσεις όπως αυτή του Μεξικού το 1994 (ανάλυση).

Μερικές ημέρες όμως αργότερα η ανακοίνωση αυτή ήταν για τα σκουπίδια – αφού στις 2 Ιουλίου του 1997 η κυβέρνηση της Ταϊλάνδης αναγκάσθηκε να αφήσει ελεύθερη την ισοτιμία του νομίσματος της, το οποίο έως τότε ήταν συνδεδεμένο με το δολάριο. Ειδικότερα, όπως συνήθως συμβαίνει, το νόμισμα της είχε δεχθεί συντονισμένες επιθέσεις εκ μέρους των κερδοσκοπικών κεφαλαίων, με στόχο την υποτίμηση του – οπότε η κεντρική τράπεζα δεν κατάφερε τελικά να υπερασπίσει την ισοτιμία του αυξάνοντας τα επιτόκια και επεμβαίνοντας στις αγορές, με αποτέλεσμα να καταναλώσει όλα τα συναλλαγματικά της αποθέματα. Έτσι το νόμισμα υποτιμήθηκε κατά 15% μέσα σε μία μόνο ημέρα, συνεχίζοντας να χάνει την αξία του ραγδαία – ενώ τα κερδοσκοπικά κεφάλαια, κυρίως αμερικανικά, κέρδισαν τεράστια ποσά από τα στοιχήματα τους.

Η εξέλιξη της κρίσης

Περαιτέρω, η άρση της σύνδεσης του νομίσματος της Ταϊλάνδης με το δολάριο αποτέλεσε την αφετηρία της αλυσιδωτής αντίδρασης που ξεκίνησε αμέσως μετά – αφού τον ίδιο μήνα υποτιμήθηκαν τα νομίσματα της Ινδονησίας, της Μαλαισίας και των Φιλιππίνων. Επί πλέον, η συναλλαγματική κρίση προκάλεσε μία χρηματιστηριακή – με τις μετοχές στο Χονγκ Κονγκ να χάνουν το 15% των τιμών τους μέσα σε τρεις εβδομάδες, ενώ δεν έμεινε αλώβητη ούτε η Wall Street (αν και επανήλθε γρήγορα).

Έως τα τέλη του 1997 είχαν χαθεί περί τα 200 δις $ στα χρηματιστήρια της Ταϊλάνδης, της Νότιας Κορέας, του Χονγκ Κονγκ και της Ινδονησίας – ενώ μετά από μία μικρή ανάκαμψη στις αρχές του 1998, η πτώση συνεχίστηκε, διευρυνόμενη ακόμη και στις αγορές της Αυστραλίας, καθώς επίσης της Νέας Ζηλανδίας. Οι μετοχές στην Ταϊλάνδη έχασαν το 73% της αξίας τους το καλοκαίρι του 1998, σε σχέση με το Δεκέμβρη του 1996 – με την πτώση στο Χονγκ Κονγκ να φτάνει στο 60%. Στη Ν. Κορέα υπήρξε ένα κύμα διαδηλώσεων και απεργιών, ενώ στην Ινδονησία σημειώθηκαν μεγάλες κοινωνικές αναταραχές, λόγω της ανόδου των τιμών των βασικών ειδών διατροφής – με τον δικτάτορα της Ταϊλάνδης να αναγκάζεται σε παραίτηση, λόγω της αδυναμίας του να αντιμετωπίσει την κρίση.

Κατά τη διάρκεια τώρα του 1998 η ασιατική κρίση διευρύνθηκε σε άλλες αναπτυσσόμενες χώρες – όπως στη Ρωσία τον Αύγουστο και στη Βραζιλία τον Οκτώβρη. Μόνο η Κίνα είχε καταφέρει να αντισταθεί – αν και στις τράπεζες της είχαν επίσης συσσωρευτεί πολλά κόκκινα δάνεια, ενώ αρκετές δημόσιες επιχειρήσεις της λειτουργούσαν ζημιογόνα. Την ίδια εποχή, έως τα μέσα του 1999, περίπου 20 εκ. βιομηχανικοί εργάτες και τραπεζικοί υπάλληλοι στην Κίνα είχαν χάσει τις δουλειές τους, στα πλαίσια μίας οικονομικής αναδιοργάνωσης της – οπότε ήταν αναμενόμενη και η δική της κατάρρευση.

Εν τούτοις η χώρα είχε ορισμένα σημαντικά πλεονεκτήματα, σε σχέση με τις υπόλοιπες που είχαν βυθιστεί στην κρίση: η κυκλοφορία των κεφαλαίων ήταν ρυθμισμένη και ελεγχόμενη, ενώ δεν επιτρεπόταν η ελεύθερη εισαγωγή δολαρίων, αλλά μόνο η ανταλλαγή τους από την κεντρική τράπεζα. Η εκροή κεφαλαίων ήταν επίσης δύσκολη, ενώ το ακόμη νεαρό τότε χρηματιστήριο της δεν επηρέαζε την πραγματική οικονομία, ούτε ήταν εύκολα προσβάσιμο σε ξένους επενδυτές.

Τέλος, η χώρα διατηρούσε την ισοτιμία του νομίσματος της σταθερή, εμποδίζοντας την υποτίμηση του. Με δεδομένο δε το ότι, η κρίση των υπολοίπων οφειλόταν κυρίως στην αντιστροφή των χρηματικών ροών (οι μεγάλες ποσότητες κεφαλαίων που εισέρρεαν στην αρχή μετατράπηκαν σε αντίστοιχες μαζικές εκροές μετά την κρίση, βυθίζοντας τις οικονομίες στο χάος – κάτι που συνέβη επίσης στην Ελλάδα μετά το 2009), ήταν φυσικό να μην αντιμετωπίσει η Κίνα ανάλογα προβλήματα.

441

Οι υπόλοιπες χώρες όμως της περιοχής, επί πλέον η Ρωσία, η Βραζιλία και η Αργεντινή, βίωσαν τρομακτικές καταστάσεις – ενώ η κρίση στη Ν. Κορέα χρησιμοποιήθηκε από την κυβέρνηση της κατ’ εντολή του ΔΝΤ για τη διεξαγωγή μίας αδίστακτης επίθεσης εναντίον των δικαιωμάτων των εργαζόμενων, με τους συνδικαλιστές που αντιδρούσαν να οδηγούνται στις φυλακές. Οι άνεργοι δεν στηρίζονταν καθόλου από το κράτος, ενώ το ποσοστό των αυτοκτονιών τριπλασιάστηκε – αν και οι βασικοί υπαίτιοι της κρίσης, οι τράπεζες της Ν. Κορέας που είχαν εξωτερικά χρέη στα τέλη του 1996 ύψους 100 δις $ (33,8 δις $ στην Ευρώπη, 24,3 δις $ στην Ιαπωνία, 9,4 δις $ στις Η.Π.Α. κοκ.), έμειναν ουσιαστικά ατιμώρητοι.

Συνεχίστε στη 2η σελίδα (…)  


Τα άρθρα που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς τους. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες των συνεργατών της.

Discover more from The Analyst

Subscribe now to keep reading and get access to the full archive.

Continue reading