Minder kleuterklassen door oververhitte woningmarkt

Sommige scholen die eerdere jaren nog moesten loten omdat ze werden overstelpt met aanmeldingen, beginnen het nieuwe schooljaar met minder kleuterklassen.

De ommekeer voltrekt zich snel, ziet René Rigter, bestuurder van Samen Tussen Amstel en IJ, de koepel van twintig openbare scholen in Amsterdam-Oost.

In heel Amsterdam is het aantal aanmeldingen voor komend schooljaar volgens hem met meer dan 500 afgenomen: een daling van 10 tot 15 procent.

Zijn eigen scholen in Oost ontvangen straks zo'n 15 procent minder vierjarigen dan een jaar eerder; dat gaat om tientallen leerlingen. "De laatste jaren is het onderwijs behoorlijk gegroeid. Dan is deze daling een klap."

Duizenden nieuwe huizen
Bij de dienst Onderzoek, Informatie en Statistiek, die de leerlingenaantallen voorspelt, herkennen ze het beeld. De prognoses voor de
komende jaren zijn al naar beneden bijgesteld, zegt directeur Jeroen Slot.

Na de groei van de voorbije jaren zullen de meeste scholen de komende tijd minder leerlingen trekken. Uiteindelijk zal schooljaar 2023/2024 het dieptepunt vormen, met 61.240 leerlingen. Dat is 2,2 procent minder dan nu. Daarna volgt weer een stijging.

Opvallend: de daling van het leerlingenaantal gaat samen met groei van de stad. Door de aanstaande bouw van duizenden huizen zou je juist een stijging verwachten, maar die laat op zich wachten.

Volgens Slot komt dit door de woningmarkt. Tijdens de crisis bleven gezinnen zitten, omdat ze hun huis niet konden verkopen. Maar als ze nu hun woning in Amsterdam verkopen, kunnen ze buiten de stadsgrenzen voor veel minder geld een veel groter huis kopen.

Daarnaast is het voor nieuwe gezinnen moeilijk om voet aan de grond te krijgen in de stad, doordat niet alleen de prijzen stijgen, maar ook de huren. Bovendien kopen investeerders huizen op om die te verhuren aan studenten en expats, de snelstgroeiende bevolkingsgroep in Amsterdam.

Londenachtige situaties
Expats komen, gezinnen gaan. In de crisistijd vertrokken jaarlijks 30.000 mensen uit de stad, grotendeels jonge gezinnen. In 2014 waren dit er al 35.000 en in 2016 42.000. "We krijgen steeds meer Londenachtige situaties," zegt Rigter, "Daar zijn de gezinnen allang weg."

Joke Middelbeek, bestuurder bij het Breed Bestuurlijk Overleg, de koepel van alle scholen in Amsterdam, ziet ook dalende cijfers, maar wil nog niet te vergaande conclusies trekken. Zij kijkt naar kinderen van 2,5 jaar, die zich mogen inschrijven voor een basisschool. Het aantal kinderen van die leeftijd ligt komend jaar 2,5 procent lager.

"De prognoses kloppen nooit helemaal," zegt ze. "Het kan kloppen dat gezinnen de stad verlaten, maar ik vind het te vroeg voor zulke conclusies. We zien wel vaker pieken en dalen."

Het aantal leerlingen daalt niet overal. De stad groeit, en op plekken waar nieuwe huizen verrijzen, komen ook jonge kinderen. "Onze school in de Houthavens groeit bijvoorbeeld heel hard," zegt Marius Voerman van AWBR, het bestuur van openbare scholen in West. "Maar in andere wijken gaat het weer minder."

500

Het aantal aanmeldingen voor komend schooljaar in heel Amsterdam is volgens Samen Tussen Amstel en IJ met meer dan 500 afgenomen: een daling van 10 tot 15 procent