Utrecht presenteert eerste omgevingsvisie

Met de invoering van de Omgevingswet in 2019 is elke gemeente verplicht een omgevingsvisie vast te stellen. Daarin wordt het gemeentelijk beleid ten aanzien van de fysieke leefomgeving in begrijpelijke taal uiteengezet. Utrecht presenteerde deze week als eerste gemeente haar Omgevingsvisie 1.0. De visie wordt in juli aan de raad aangeboden ter vaststelling.  

Flexibele bestemmingsplannen
Het initiatief komt voort uit een motie van de Utrechtse gemeenteraad uit 2013. Daarin werd de gemeente opgeroepen om flexibele bestemmingsplannen te ontwikkelen. ‘De raad leverde er ook maar meteen drie concrete voorstellen bij’, zegt projectleider Martine van Rijn, planoloog bij de gemeente. ‘Die voorstellen sloten niet geheel aan bij de wijze waarop inhoudelijke en juridische bestemmingsplannen worden vormgegeven in Utrecht, maar ze waren voor ons wel reden om het project ‘Beter bestemmen’ te starten. Vooral met als doel om de hoeveelheid regelgeving terug te dringen en de duidelijkheid ervan te verbeteren.’

Helft nota’s geschrapt
Regelgeving in ruimtelijke plannen komt vaak voort uit beleid. Van de 71 beleidsnota's in Utrecht wordt ongeveer de helft geschrapt. Niet door uitvoerig met ondernemers of burgers over nut en noodzaak van alle nota’s in gesprek te gaan, geeft Van Rijn aan. ‘Maar door samen met de beleidsmedewerkers te bekijken welke nota's nog actueel of relevant zijn en welke niet. We hadden het voordeel dat de ruimtelijke visie voor Utrecht al door de gemeenteraad was vastgesteld.’ Het resterende ruimtelijk relevante beleid werd vervolgens in de mal van de nieuwe omgevingsvisie gegoten.

Begrijpelijke taal
De Omgevingsvisie Utrecht is een website en opgebouwd uit drie delen: de koers (het gemeentelijk beleid voor de lange termijn), het thematisch beleid voor de gehele stad (bijvoorbeeld groen- of parkeerbeleid) en het gebiedsbeleid: de concrete uitwerking en integratie ervan in de diverse wijken. Alle nota’s moesten daarin worden teruggebracht tot een luttel A-viertje, opgeschreven in begrijpelijke taal op B1-niveau. 'Een hele opgave' geeft Van Rijn aan.

Traditionele kokers
Op het Praktijkcongres Omgevingswet, afgelopen donderdag in TivoliVredenburg Utrecht, bleek dat veel gemeenten momenteel worstelen met hun omgevingsvisie. Vaak omdat de gemeentelijke diensten nog in traditionele kokers denken in plaats van vanuit een integrale visie. Dat probleem speelde volgens Van Rijn in Utrecht niet of nauwelijks. ‘Je moet vakspecialisten op de juiste wijze verleiden om over hun eigen belang heen te stappen.’

Spannende puzzel 

Waar verschillende opvattingen met elkaar in conflict dreigen te raken (bijvoorbeeld nieuwbouwplannen binnen de stedelijke groenstructuren) moet dus beleid worden geïntegreerd. Wij kiezen er voor om dat op gebiedsniveau te doen in ‘deelomgevingsvisies voor gebieden’. De gemeentelijke medewerkers gaan dan werken ‘aan een spannende puzzel waar je samen uit moet komen. Het is dan niet moeilijk collega’s bij het proces te betrekken.’