Van der Laan oordeelt vernietigend over Amsterdamse brandweer

Hij noemt het 'onacceptabel' dat in 2011 gemaakte afspraken bewust niet zijn nageleefd en eist een 'fundamentele' omslag in het korps.

Discriminatie is in het korps aan de orde van de dag. Werkplekken worden als privé-omgeving gebruikt. De werving en selectie monden uit in een wittemannencultuur. Leidinggevenden grijpen niet in en tonen geen voorbeeldgedrag. De belofte veel meer tijd te besteden aan brandpreventie, vooral door huisbezoeken, is opzettelijk niet nagekomen.

Van de afgesproken 100.000 woninginspecties zijn er maar 42.000 uitgevoerd. Dat schrijft de burgemeester in een brief aan de gemeenteraad. De Amsterdamse brandweer kan uitstekend blussen en heeft volop manschappen die van goede wil zijn, maar de algemene cultuur is verrot - is het beeld uit de brief.

Schaap
Van der Laan baseert zich voornamelijk op de bevindingen en observaties van de nieuwe brandweercommandant Leen Schaap sinds diens aantreden op 1 juni vorig jaar. Schaap had als politiecommissaris een reputatie opgebouwd als man van ferm optreden.

Van der Laan koos bewust voor een 'blauwe' commandant, uit de politie, en niet meer voor een 'rode' (brandweer) omdat eerdere brandweerchefs de gelaakte korpscultuur hadden laten ontstaan en niet hebben bijgestuurd.

De snoeiharde conclusies van Van der laan zijn des te opmerkelijker omdat hij al sinds zijn aantreden als burgemeester in 2010 voor de brandweer verantwoordelijk is. Hij heeft kennelijk lang vertrouwd op de 'transitieovereenkomst' die hij in het najaar van 2011 na elf (!) moeizame bijeenkomsten met vertegenwoordigers uit alle geledingen van het korps had gesloten.

De brandweer was in 2009 financieel niet op orde gebleken. Behalve om dat te herstellen, was het contract bedoeld om het korps te moderniseren. De omvorming tot 'een moderne en flexibele brandweer' is naar Van der Laans oordeel 'niet gelukt'.

'Bouwwerk ingestort'
Het 'gezamenlijke bouwwerk' van afspraken 'is ingestort'. Het beloofde experiment met moderne (acht-uurs) roosters in 'een proeftuinkazerne' is niet uitgevoerd. Van de afgesproken 'flexibilisering' van het 24-uursrooster waarin brandweerlieden in een tweedaagse werkweek in de kazerne zijn, is niets terechtgekomen.

De overgang naar een moderne brandweer met ploegendiensten zoals die bijvoorbeeld bij de politie normaal zijn, zou langzaamaan plaatsvinden omdat brandweerlieden hun levens op hun oude roosters hadden ingericht. Ze wonen vaak ver buiten de stad, hebben partners die werken en zorgen voor de kinderen. Veel brandweerlieden hebben bovendien een tweede baan of eigen bedrijf.

'Medeondertekenaars' van de afspraken, zoals vertegenwoordigers van de vakbonden, hebben zich volgens Van der Laan niet voor die afspraken ingespannen omdat daar 'geen draagvlak' voor zou zijn. Omdat vertegenwoordigers van de vakbonden de afspraken hebben gefrustreerd, spreekt de burgemeester al sinds het voorjaar van 2016 niet meer met de bonden.

Als nieuwe commandant trof Schaap een ontspoorde brandweer aan met een zijns inziens veel te grote staf die bovendien niet ingreep. In sommige kazernes werd hem zelfs de toegang geweigerd door de bemanning, omdat een brandweercommandant zijn komst volgens hen diende aan te kondigen.

Van der Laan omarmt Schaaps 'bondige en ambiteuze' plan om de brandweer 'fundamenteel' te veranderen in 'een gezonde organisatie waarin de mensen op een normale manier met elkaar en hun omgeving omgaan' en die zich wél inzet om branden te voorkómen.