မူးယစ္ေဆး၀ါး ျပႆနာဟာ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားမႈေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံ အပါအ၀င္ ေရႊႀတိဂံေဒသမွာ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း ဘိန္းစုိက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္မႈ ၃ ဆ တိုးျမင့္လာတယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ထုတ္ျပန္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အပါအ၀င္ ေရႊႀတိဂံေဒသေတြမွာ ၂၀၀၆ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အထိ ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးမႈ ၃ ဆ ျမင့္တက္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး ကမၻာတ၀န္္းလုံးရဲ႕ ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္မႈ ၂၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ ေရႊႀတိဂံနယ္ေျမေဒသက ထြက္ရွိေနတာျဖစ္တယ္လို႔ ကုလသမဂၢက ထုတ္ျပန္တဲ့ ကမၻာ့မူးယစ္ေဆး၀ါး အစီရင္ခံစာက ဆုိပါတယ္။ က်န္ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္းကေတာ့ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုုင္ငံက ထြက္ရွိေနတာ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ေဖာ္ျပပါတယ္။ ကမာၻ႔လူဦးေရ ၅ ဒသမ ၂ ရာခုိင္ႏႈန္းက မူးယစ္ေဆး၀ါး သုံးစြဲေနၾကၿပီး အဲဒီအထဲက ၂၉ သန္းကေတာ့ မူးယစ္ေဆး၀ါးသုံးစြဲမႈ ျပႆနာရွိသူေတြနဲ႔ ႀကဳံေတြ႔ေနရတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ကုလသမဂၢ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ ရာဇ၀တ္မႈဆုိင္ရာ႐ုံး (ယူအန္အုိဒီစီ) ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပပါတယ္။ ယူအန္အုိဒီစီ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္ေဒသဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္ မစၥတာ ဂ်ယ္ရမီ ေဒါက္ဂလတ္စ္ (Mr.Jeremy Douglas) က “ရွမ္းေျမာက္မွာ ႏွစ္စဥ္တိုးၿပီး ထုတ္လုပ္ေနတာ ေတြ႔ရမွာပါ။ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာနက ေျပာသလို မူးယစ္ေဆး၀ါးျပႆနာနဲ႔ ပဋိပကၡေတြဟာ ဆက္စပ္မႈရွိေနတာကို ေတြ႔ရမွာပါ။ မူးယစ္ေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္တာ မ်ားျပားတဲ့ ေဒသေတြမွာ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားမႈ မ်ားျပားေနတာ ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ မဲေခါင္ေဒသမွာ ႏွစ္စဥ္ မူးယစ္ေဆး၀ါး ဖမ္းဆီးရရွိမႈ တိုးတက္လ်က္ရွိေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။ မူးယစ္ေဆး၀ါးျပႆနာဟာ ႏုိင္ငံတခုတည္းနဲ႔ မသက္ဆိုင္ဘဲ ေဒသတြင္း ျပႆနာအျဖစ္ကို ေျပာင္းလဲလာတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔လည္း သူက ေထာက္ျပပါတယ္။ သူက ဆက္လက္ၿပီး “စိတ္ကိုေျပာင္းလဲေစတဲ့ မူးယစ္ေဆး၀ါးေတြ ဖမ္းဆီးရရွိမႈဟာ တကမၻာလံုးမွာ ႏွစ္စဥ္ တုိးတက္လာတာကို ေတြ႔ရမွာပါ။ အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာဆိုရင္ ဖမ္းဆီးရရွိမႈဟာ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ကေန ဒီေန႔အခ်ိန္အထိ ၇ ဆခန္႔ ပိုမိုျမင့္တက္လာတာ ေတြ႔ရမွာပါ” လို႔ ေျပာပါတယ္။ ကမာၻတ၀န္းမွာ ဘိန္းသုံးစြဲမႈ က်ဆင္းလာခဲ့ေပမယ့္ စိတ္ႂကြ႐ူးသြပ္ေဆး၀ါး သုံးစြဲမႈ ပုိမုိျမင့္တက္လာတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ မူးယစ္ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္တဲ့ ကုန္ၾကမ္းေတြက ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္မႈမ်ားတဲ့ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံေတြက ၀င္ေရာက္လာတဲ့အတြက္ ေဒသတြင္းႏုိင္ငံေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွ မူးယစ္ေဆး၀ါး ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းႏုိင္မယ္လို႔ အႀကံျပဳ ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ကမာၻ႔မူးယစ္ေဆး၀ါး အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ျခင္း အခမ္းအနားကုိ ဇြန္လ ၂၇ ရက္ေန႔က ေနျပည္ေတာ္ သဂၤဟဟုိတယ္မွာ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဒုတိယဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေက်ာ္ေဆြက “မူးယစ္ေဆး၀ါး ေရာင္းလုိအားနဲ႔ ေစ်းကြက္မ်ား ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ကမာၻ႔မူးယစ္ေဆး၀ါး ျပႆနာ နဲ႔ ေရရွည္တည့္တံ့ေသာ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈမ်ား၊ လူမႈေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္မႈ၊ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးသူငယ္မ်ားက႑၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေရရွည္တည့္တံ့မႈ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားပါ၀င္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ တရားဥပေဒစုိးမုိးေရး၊ အဂတိလုိက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရး၊ တရားမ၀င္ေငြေၾကး စီးဆင္းမႈ စတဲ့ ေခါင္းစဥ္ခြဲေတြနဲ႔ အက်ယ္တ၀င့္ အစီရင္ခံထားတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။ မူးယစ္ေဆးစြဲေနသူေတြ ကုသမႈဟာဆုိရင္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က လူဦးေရ ၃ သိန္း ေဆးကုသခဲ့ၿပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ ၉ သိန္းအထိ ေဆးကုသမႈ ခံယူလာတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။ မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထိန္းသိမ္းရမႈေတြကလည္း တုိးတက္လာခဲ့ရာမွာ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က လူ ၃ သိန္းေက်ာ္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့ၿပီး ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ ၄ သိန္းခြဲေလာက္အထိ ဖမ္းဆီးရမိတယ္လုိ႔ အစီရင္ခံစာက ဆိုပါတယ္။ ယူအန္အိုဒီစီရဲ႕ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာလ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေရႊႀတိဂံေဒသအတြင္း ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးထုတ္လုပ္မႈဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဟက္တာ ငါးေသာင္းငါးေထာင္၊ လာအိုႏိုင္ငံက ငါးေထာင့္ခုႏွစ္ရာ စိုက္ၾကတယ္လို႔ ပါရွိၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံေပါင္း ဘိန္းထြက္ပမာဏဟာ မက္ထရစ္တန္ခ်ိန္ ၇၃၁ နဲ႔ ၈၂၃ အၾကား ရွိတယ္လို႔ ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။ မစၥတာ ဂ်ယ္ရမီ ေဒါက္ဂလတ္စ္က “ေရႊႀတိဂံေဒသရဲ႕ ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈ၊ ဓာတုေဆးရည္ တင္သြင္းမႈနဲ႔ ဘိန္းျဖဴထုတ္လုပ္မႈဟာ တရာဥပေဒစိုးမိုးမႈနဲ႔ ထုတ္လုပ္တဲ့ေဒသေတြရဲ႕ ေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္မႈကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္” လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဘိန္းျဖဴလိုအပ္ခ်က္ ျမင့္မားမႈဟာ လက္မခံႏိုင္ေလာက္စရာျဖစ္ၿပီး ရာဇ၀တ္အုပ္စုေတြအေနနဲ႔ ဒီအေပၚကေန အက်ဳိးအျမတ္ အႀကီးအက်ယ္ ရေနၾကတယ္လို႔လည္း ဆိုပါတယ္။ ပဋိပကၡဧရိယာလည္းျဖစ္၊ အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားတဲ့အဖြဲ႔ေတြ အေျခခ်တဲ့  ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပုိင္းဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဘိန္းနဲ႔ ဘိန္းျဖဴကုန္သြယ္ေရးရဲ႕ အခ်က္အခ်ာအျဖစ္ က်န္ေနဆဲျဖစ္ၿပီး ေရႊႀတိဂံေဒသက ဘိန္းထြက္ရွိမႈရဲ႕ ၉၁ ရာခိုင္ႏႈန္း ထြက္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ လာအိုမွာေတာ့ ေျမာက္ပိုင္းခ႐ုိင္ခုႏွစ္ခုမွာ စိုက္ပ်ဳိးၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ ခက္ခဲတဲ့ ဘ၀အေျခအေနမွာ ေနထိုင္ရမႈ၊ မိသားစုေတြ အေႂကြးတင္မႈနဲ႔  တျခား၀င္ေငြရလမ္း မေသခ်ာ မေရရာမႈေတြဟာ ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးမႈနဲ႔ ထဲထဲ၀င္၀င္ ခ်ိတ္ဆက္ေနတယ္လို႔လည္း ေထာက္ျပထားပါတယ္။