ثبت بازخورد

لطفا میزان رضایت خود را از دیجیاتو انتخاب کنید.

واقعا راضی‌ام
اصلا راضی نیستم
چطور میتوانیم تجربه بهتری برای شما بسازیم؟

نظر شما با موفقیت ثبت شد.

از اینکه ما را در توسعه بهتر و هدفمند‌تر دیجیاتو همراهی می‌کنید
از شما سپاسگزاریم.

تکنولوژی

دورنمای پرآتیه اما نه چندان باثبات سرمایه گذاری روی صنعت انرژی های نو در ایران

بحث انرژی های پاک و تجدید پذیر از جمله بحث هایی است که با ظهور پدیده ای تحت عنوان بحران انرژی بسیار برجسته شد. تلاش های زیادی در زمینه ی استفاده ی حد اکثری از منابع ...

پیام ادیب
نوشته شده توسط پیام ادیب | ۱۶ فروردین ۱۳۹۵ | ۲۰:۳۰

بحث انرژی های پاک و تجدید پذیر از جمله بحث هایی است که با ظهور پدیده ای تحت عنوان بحران انرژی بسیار برجسته شد. تلاش های زیادی در زمینه ی استفاده ی حد اکثری از منابع تجدید پذیر انرژی در سطح جهان صورت گرفته است و همین حالا نیز کشورهای زیادی از این منابع استفاده ی مؤثری می کنند. در کشور ما نیز با توجه به وسعت و تنوع آب و هوایی و جغرافیایی، پتانسیل بسیار زیادی برای استفاده از این نوع انرژی ها وجود دارد اما با وجود تأکید روزافزون بر جایگزینی سوخت های فسیلی، پایان پذیر و آلاینده، هنوز آنطور که باید حرکتی عملی در این جهت صورت نمی گیرد؛ گرچه روی کاغذ طرح های زیادی معرفی شده اند.

در همین رابطه، محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران در روزهای پایانی سال گذشته میزبان نمایشگاه بین المللی «انرژی‌ های تجدیدپذیر، بهره وری و صرفه جویی انرژی» و میهمانان و بازدید کنندگان داخلی و خارجی آن بود. در این دوره از نمایشگاه ۶۸ شرکت داخلی و ۹ شرکت خارجی از کشورهای چین، آلمان، اسپانیا، ایتالیا، ژاپن، کره ی جنوبی، انگلستان، آمریکا و یونان حضور پیدا کرده بودند. رویکرد اصلی این نمایشگاه نیز ترویج مصرف انرژی های پاک، معرفی تجهیزات انرژی های خورشیدی، بادی، زمین بادی، بهره وری انرژی، بهینه سازی مصرف و غیره عنوان شده بود.

pic2_411

آب و هوای آفتابی و وسعت کشور ما، آن را به یکی از مساعد ترین مناطق برای بهره برداری از انرژی خورشیدی بدل می کند. با توجه به گشایش هایی که در مسیر بسته ی سرمایه گذاری در ایران صورت گرفته است، به نظر می رسد حوزه ی انرژی خورشیدی از جمله نقاط داغ توجه شرکت های خارجی باشد؛ حضور و علاقمندی شرکت کننده های خارجی در این نمایشگاه این موضوع را تأیید می کرد.

اما با نگاهی به جو کلی نمایشگاه به راحتی می شد فهمید بیشتر آنچه که در این زمینه در داخل کشور انجام می شود واردات سلول خورشیدی و نهایتاً قاب بندی یا پوشش لمینت آنهاست که کیفیت محصول نهایی را نیز اندکی پایین می آورد. از طرف دیگر به نظر می رسد آزمایشگاه خوب و مجهزی نیز برای تولید این پنل ها در کشور وجود ندارد. در کل می توان گفت نگاه کشور به این سمت نرفته است که این فناوری چقدر می تواند مفید و امید بخش باشد.

با این حال، یکی از غرفه هایی که با دکور شماتیک بزرگ خود از یک مزرعه ی خورشیدی، در فضای کل نمایشگاه توجه زیادی را به سمت خود معطوف می کرد غرفه ی فرپام، مجری سیستم های خورشیدی بود. بعد از گشت و گذار در فضای نمایشگاه و گفت و گو های مفصل با شرکت های فعال در زمینه ی انرژی های خورشیدی، به سراغ غرفه ی مذکور رفتیم و پیرامون همین مسئله پای صحبت های مهندس تیموری از شرکت فرپام نشستیم. شرکت فراز پنداران آریا موج (فرپام) را جمعی از فارغ‌ التحصیلان دانشگاه صنعتی شریف و تهران در سال ۱۳۸۸ تأسیس کرده‌اند. فرپام خود را بزرگ ترین پیمانکار وزارت نیرو در زمینه ی سیستم های خورشیدی معرفی می کند که در حال حاضر ۲ مگاوات نیروگاه پراکنده ی خورشیدی در سطح کشور دارد.

2

فعالیت فرپام در زمینه ی انرژی های نو از سال ۹۰ با روشنایی دانشگاه شهید بهشتی شروع شده اما در حوزه ی برق و باتری، یو پی اس، رکتیفایر صنعتی و خورشیدی نیز فعالیت قابل توجهی دارد. فرپام نیز مثل اکثریت مطلق شرکت های ایرانی تولید کننده ی پنل های خورشیدی، وارد کننده است. مهندس تیموری علت را این گونه توضیح می دهد: «مواد اولیه ی پنل های خورشیدی در چین تولید می شود و هزینه ی کارگر و تولید نیز در آن ارزان است. به همین دلیل اکثر کشورهای دنیا از مشتریان پنل های چینی هستند. بخش عمده ی واردات پنل های فرپام نیز از همین کشور است. در حال حاضر بزرگ ترین دغدغه ای که برای تولید پنل های خورشیدی در کشور وجود دارد بازار آن است. انتقال این فناوری به داخل کشور امکانپذیر است، اما مهم بازار آن است. یعنی حداقل باید مشخص شود وضعیت این صنعت در ایران چگونه است و آینده ی آن چگونه خواهد بود».

در ابتدا در مورد سیستم های خانگی تولید انرژی خورشیدی با ایشان صحبت کردیم؛ مکالمه ی گرمی که از قضا حاوی اطلاعات جالبی بود. به طور کلی، در سیستم های خورشیدی سه نوع راندمان وجود دارد: ۱-راندمان سطح، ۲-راندمان اینورتر (تبدیل کننده ی انرژی خورشیدی به برق) و ۳-راندمان کلی سیستم، که می تواند در کل مهم تر از هر دوی موارد دیگر باشد.

شاید اولین نکته ای که با دیدن یک مزرعه ی خورشیدی به ذهن شما برسد وسعت و فضای اشغال شده توسط پنل های خورشیدی است. اما نکته ی جالبی که در مورد استفاده از سیستم های خورشیدی در منازل و ساختمان ها و مراکز صنعتی وجود دارد این است که برای این کار از فضای پرت و بلا استفاده ی ساختمان مثل پشت بام استفاده می شود؛ فضایی که کاربرد چندان دیگری ندارد.

body-2-1402743051878

برای یک سیستم خورشیدی ۱ کیلوواتی، حداکثر به ۱۰ متر مربع سطح بدون سایه نیاز است. به گفته ی مهندس تیموری اگر ملموس تر بخواهیم بدانیم این میزان چه مقدار برق است، باید گفت ظرفیت کنتور های خانگی حدود ۵ کیلووات، و استاندارد همزمانی مصرف خانوار نیز حدود ۳ کیلووات است. به این ترتیب پیشنهاد ایشان برای یک سیستم خورشیدی خانگی متصل به شبکه، سیستمی ۳ کیلوواتی است. لازم به ذکر است که سیستم های متصل به شبکه برای مناطقی مورد استفاده قرار می گیرد که دسترسی به شبکه ی سراسری برق در آنها وجود دارد، اما سیستم های مستقل از شبکه برای مناطقی کاربرد دارند که در آنها دسترسی به شبکه ی سراسری برق وجود ندارد؛ مثل روستا ها و مناطق دورافتاده.

برای مثال، مجموعه ی فرپام حدود ۹۰ نقطه ی روستایی در جنوب استان کرمان را از طریق همین سیستم های خورشیدی برق رسانی کرده است. این کار از آن جهت ارزش بیشتری پیدا می کند که در مناطق محروم از نعمت برق مورد استفاده قرار می گیرد.

یکی دیگر از فعالیت های جالب فرپام تهیه ی کیف پنل های خورشیدی برای عشایر بوده است؛ کیف سامسونت مانند قابل حملی حاوی پنل های خورشیدی با وزن تقریبی ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم. این کیف قادر است روشنایی ۳ تا ۵ لامپ را به مدت حدود ۴۸ ساعت تأمین کند و از خروجی USB برای سایر موارد استفاده نیز بهره مند است. به گفته ی مهندس تیموری، یکی از مشکلات عشایر کشورمان هنگام کوچ، نبود برق و نور است که باعث می شود در کنار جاده ها مستقر شوند؛ مسئله ای که از لحاظ ایمنی بسیار خطرناک خواهد بود.

در ادامه از کاربرد خانگی انرژی خورشیدی عبور کردیم و در مورد علل محقق نشدن رؤیای استفاده ی بزرگ مقیاس از این انرژی فوق العاده، نظر آقای تیموری را جویا شدیم. ایشان هم برای مقایسه مثل خیلی های دیگر از آلمان مثال زد و گفت: «کشوری مثل آلمان با آب و هوای نیمه ابری و وسعت کوچکش به نسبت کشوری مثل ایران، تقریباً به اندازه ی کل انرژی مصرفی کشور ما از منابع تجدید پذیری مثل باد و خورشید برق تولید می کند. اما در کشور ما با وسعت فوق العاده و شرایط جوی بی نهایت مساعد برای بهره برداری از انرژی خورشیدی، عملاً سیاست های دولت به سمت حمایت از این نوع انرژی نبوده است. این در حالی است که می توان با این پتانسیل به تمام نقاط روستایی کشور بدون نیاز به شبکه ی سراسری برق رسانی کرد».

1

وقتی از مهندس تیموری در مورد علل استقبال نه چندان زیاد از انرژی های تجدیدپذیری که در کشور ما وفور منحصر به فردی هم دارند پرسیدیم ایشان اظهار داشتند: «صنعت انرژی خورشیدی یک صنعت High Tech یا فناوری پیشرفته محسوب می شود، پس گران است. برای آنکه مردم به آن روی بیاورند باید صرفه ی اقتصادی داشته باشد. دولت بنا بر اصل ۴۴ قانون اساسی ممنوعیت سرمایه گذاری دارد و باید سرمایه گذاری های انجام شده را نیز به مردم باز گرداند. بخش های صنعتی ما نیز در خواب زمستانی به سر می برند؛ خیلی هایشان خاموش و خیلی های دیگر نیز با ۳۰ درصد توان فعالیت می کنند. از طرف دیگر ما در کشور با بحران کمبود انرژی مواجه هستیم، یعنی اگر قرار باشد تمام مجموعه های صنعتی ما با تمام توان وارد چرخه شوند، نمی توانیم برق مورد نیازشان را تأمین کنیم. در نتیجه دولت مجبور است مردم را به سرمایه گذاری تشویق کند. مصوبه ی خوبی در این زمینه آمد اما متأسفانه به روال اجرایی نرسید».

ایشان در ادامه، از دو مدل تعریف شده برای سرمایه گذاری کوچک و بزرگ روی این حوزه توضیحاتی ارائه کردند. به نقل از ایشان به طور کلی ۲ مدل سرمایه گذاری برای فروش برق به دولت در کشور ما وجود دارد:

۱- ویژه ی مشترکین: «که اختیار آن به شرکت های توزیع تفویض می شود. ترتیب آن نیز به این صورت است که متقاضی تقاضای خود را در شرکت توزیع اعلام می کند و بر اساس ظرفیت مجوز اولیه می گیرد. بعد از بازدید شرکت توزیع برق و بررسی شرایط فنی، متقاضی با یکی از مجموعه های مورد تأیید شرکت توزیع قرارداد می بندد و تجهیزات نصب و به شبکه وصل می شود و با شرکت توزیع به نمایندگی از سانا (سازمان انرژی های نو ایران) قرارداد می بندد. بنابراین قبل از این ماجراها سانا باید تفاهمنامه ای با شرکت توزیع امضا می کرد. این تفاهمنامه تا بهمن ماه سال ۹۴ میان این دو مبادله نشد. بعد از مبادله هم ابهامات عجیبی داشت، از جمله اینکه تفاهمنامه ی سانا با شرکت توزیع یک ساله، اما قرار داد شرکت توزیع با مشترکین قرار بود ۲۰ ساله باشد. همین باعث شد شرکت های توزیع حاضر نباشند با متقاضیان قرارداد ببندند».

۲- مقیاس نیروگاهی: «که برای دریافت مجوز اولیه ی آن از وزارت نیرو به کمیسیون های استانی ارجاع داده می شوید. پس از گذراندن کمیسیون اولیه ی طرح، کمیسیون فنی، به کمیسیون تملک زمین می رسید. از سال ۸۹ و با به وجود آمدن مشکلاتی در زمینه ی زمین خواری، برای تملک زمین در این حوزه موانع فوق العاده زیادی پیش پای سرمایه گذاران قرار گرفته است. علاوه بر این، بحث کاهش قیمت خریداری برق نیز می تواند نگاه سرمایه گذاری به موضوع را به شدت کاهش دهد».

آقای تیموری در ادامه ی صحبت های خود افزود: «حتی منابع مالی این طرح نیز قبلاً مشخص شده است. از چند سال پیش با تصویب قانونی در مجلس، با هدف حمایت از انرژی های تجدید پذیر و توسعه ی برق روستایی، به ازای هر ۱ کیلووات ساعت مصرف برق از مشترکین ۳۰ ریال اضافه تر دریافت شود. این در حالی است که نه در حوزه ی انرژی های تجدید پذیر و نه در حوزه ی برق روستایی اتفاق چشمگیری تا کنون رخ نداده است. این یعنی منابع مالی آن موجود، اما اتفاقی در این صنعت نیافتاده است».

صنعت انرژی های تجدید پذیر صنعت رو به رشد و بزرگی در دنیا محسوب می شود. چه از نگاه زیست محیطی، چه از نگاه انسانی، و چه از نگاه اقتصادی. بنابراین باید به این صنعت، جدا از شعار های موجود توجه بیشتری شود. سال ۹۴ با به وجود آمدن بارقه ی امید، حجم انبوهی از سرمایه های خارجی به سمت ایران گرایش پیدا کرد، به خصوص در حوزه ی خورشیدی. اما تردید هایی که در مورد سرمایه گذاری در ایران وجود دارد صنعت انرژی خورشیدی را نیز دچار آینده ای نامطئن می کند.

دیدگاه‌ها و نظرات خود را بنویسید
مجموع نظرات ثبت شده (1 مورد)
  • sorush33
    sorush33 | ۱۷ فروردین ۱۳۹۵

    مسئله انرژی های آینده در گرو صنایع انرژی های نو و پاک خلاصه میشه

مطالب پیشنهادی