Wat kindertekeningen je kunnen vertellen
Kindertekeningen zijn vaak kleurrijke kraswerkjes, of vrolijke taferelen met een huis en een zon. Toch zeggen die tekeningen meer dan je denkt. Wat betekenen de kleuren en krassen die je kind tekent? En wat zegt het over zijn gevoelens?
Volgens experts laten kindertekeningen zien hoe jouw kind de wereld ervaart en geven ze zijn gevoelens weer. Als je kind vrij mag tekenen, dus zonder opdracht of aanwijzingen van een juf, meester of ouder, dan tekent hij wat hem bezighoudt.
Ontwikkeling van kindertekeningen
De meeste kinderen beginnen met tekenen als ze een jaar oud zijn. Maar meer dan wat ondefinieerbare krassen en krabbels komt er meestal niet op papier te staan. Toch kan je kind er iets in herkennen en roept hij trots ‘vis’ of ‘huis’ naar zijn tekening.
Tussen de een en drie jaar
Als je kind begint met tekenen zet hij vaak eerst vooral de punt van een potlood op het papier. Daarna zal je kind in eerste instantie vooral ritmisch op en neer gaan met zijn potlood. Vaak zit de hele tafel gezellig onder de strepen en krassen, want alleen tekenen op het papier is niet genoeg. Die beginfase wordt ook wel de krabbelfase genoemd.
De volgende stap is het maken van steeds rondere cirkels en vormen. Als je kind eenmaal een echte cirkel kan tekenen, worden de tekeningen beter herkenbaar. Het tekenen van een cirkel kenmerkt dat je kind zich bewust van zichzelf wordt. Langzaam ontstaan er ook poppetjes met een cirkel als hoofd en daaronder armen en benen die bestaan uit lijnen. De meeste kinderen tekenen deze ‘koppoters’ rond de twee en drie jaar oud. Deze fase geeft aan dat je kind zich bewust wordt van zichzelf als persoon. Lees hier meer over de sociaal-emotionele ontwikkeling van je peuter.
Vanaf vier jaar
Vanaf vier jaar oud verschijnen er poppetjes, met een compleet lijfje en steeds meer details, zoals vingers, een gezicht en haren. De tekeningen worden duidelijker herkenbaar en je kind kan steeds beter benoemen wat hij heeft gemaakt. Ook kan hij vooraf vertellen wat hij wil gaan tekenen en dat dan ook echt op papier zetten.
Je kind gaat nu ook de buitenwereld tekenen, zoals huizen en bomen. Ook de zon wordt veel getekend, vaak met een lachend gezichtje erin. Hij krijgt oog voor zijn omgeving.
Tussen de zeven en tien jaar
Kinderen van zeven tot tien jaar tekenen niet wat ze zien, maar wat ze weten dat er is. Zo maken ze bijvoorbeeld de omlijning van een huis, met daarin zichtbaar de tafel en stoelen, alsof je die door de muur heen zou zien. Of ze tekenen een poppetje met een dikke buik, met daarin een kleiner poppetje: een zwangere vrouw. De tekeningen van je kind worden ook steeds meer vertellend en realistischer: mama en ik gingen naar de dokter en daar kreeg ik een prik en daarna een snoepje.
Vanaf tien jaar
Vanaf ongeveer tien jaar gaan kinderen tekenen wat ze zien. Ze beginnen dingen na te tekenen en gaan experimenteren met perspectief.
Zoals elk kind zich op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo ontwikkelt, gebeurt dat ook met de ontwikkeling van zijn tekeningen. Maak je dus geen zorgen als jouw kind veel minder mooi kan tekenen dan zijn vriendje. Ook kunnen oudere kinderen weer kraswerkjes gaan maken. Laat hem lekker zijn gang gaan, een kindertekening is niet goed of fout.
Wat betekenen de kleuren?
Bij kinderen die net beginnen met tekenen, zeggen kleuren nog niet veel. Behalve dat ze lekker fel moeten zijn. Peuters grijpen vooral naar de primaire kleuren. Worden ze ouder, dan valt er meer te zeggen over de betekenis van de kleuren in een kindertekening.
Blauw is vrij neutraal. Gebruikt een kind die kleur vaak, dan zou het kunnen zijn dat hij bescheiden is en zich op de achtergrond houdt.
Rood is een ideale manier om op te vallen. Gezien willen worden, is trouwens iets wat bij kinderen hoort dus dat is positief. Rood staat verder voor levendigheid en enthousiasme, maar ook voor gevaar of opstandigheid.
Paars duidt op tegenstrijdige gevoelens, blij en verdrietig tegelijk.
Groen wordt gezien als een nieuw begin en inspiratie.
Geel wijst op jaloezie of boosheid, maar ook op warmte en energie.
Oranje staat voor optimisme en hoop.
Zwart kan wijzen op verdriet, maar ook op een opstandige fase van je kind.
Meer weten? Dit zegt de lievelingskleur over je kind.
De kleur van een potlood kan praktisch zijn
Neem dit met een korrel zout, negen van de tien keer heeft het kiezen van een bepaalde kleur een praktische reden. Soms ligt die ene stift bijvoorbeeld simpelweg voor het grijpen. Of een vriendje gebruikt nét de kleur die je kind eigenlijk had willen pakken en kiest hij dus voor een andere kleur. Ook pakken kinderen vaak de kleur die ze het mooist vinden. Kinderen van zes jaar en ouder kiezen meestal vaak voor een realistische kleur: geel voor de zon, groen voor blaadjes aan de bomen.
Bruin geklieder
Als kinderen en vooral kleuters íets leuk vinden, is het wel kliederen met verf. Kleuren mengen, net zolang tot er een bruine smurrie ontstaat. Daar gaat z’n kunstwerk… Maar gooi de grauwe drab niet meteen de prullenbak in. Deskundigen koppelen bruingemixte tekeningen aan een belangrijke ontwikkeling: zindelijk worden en proberen te blijven. Een kind in die fase is volop bezig met alles wat verschillend gekleurd in z’n lichaam komt (aardappels, banaan, sperziebonen) en het in de vorm van ontlasting weer verlaat. En daar wil hij mee experimenteren en bekend mee raken. De poep- en plasfase gaat ook gepaard met veel geklieder met klei, modder en zand. Je snapt nu wel waarom. Hier tips van onze zindelijkheidscoach: zo ondersteun je een kind bij zindelijk worden.
Zwart uit protest
Op kleuterscholen halen leerkrachten soms expres de zwarte viltstiften uit de doos, omdat ze de tekeningen die na een tekenhalfuurtje aan de muur hangen anders zo donker en deprimerend vinden. Maar zwart hoeft helemaal niet erg te zijn, want zwart staat ook voor protest. Kinderen in de peuterleeftijd hebben een schreeuwende behoefte om te laten horen wat ze vooral níet willen (lees hier alles over de peuterpuberteit). Dat uit zich in tekeningen vaak in donkere kleuren. Geen zorgen, dat is een heel normale ontwikkeling. Opvallend is dat veel kinderen op het moment van gezinsuitbreiding ook plotseling kiezen voor donkere kleuren in hun tekeningen. Zo bereid je je kind voor op de komst van een broertje of zusje.
Veel voorkomende figuren en hun betekenis
Volgens psychologen en therapeuten hebben bepaalde vormen en figuren in kindertekeningen een duidelijke betekenis.
Stippen: jonge kinderen die stippen tekenen, doen dat vaak in de periode dat ze bezig zijn met tellen. Maar de stip kan ook het vroege begin zijn van de bewustwording van de ik-persoon. Later wordt dit de cirkel.
Kruis: jonge kinderen tekenen naast stippen, strepen en cirkels ook kruisen. Hij is op zoek naar balans en heeft dat gevonden als hij een kruis tekent dat rechtop staat. Een kruis staat ook symbool voor het actief ingaan tegen een situatie.
Koppoters: poppetjes bestaande uit een cirkel als hoofd en lijntjes als lijf. Je kind wordt zich bewust van zijn eigen persoonlijkheid en zijn lijf.
Huis: een huis staat voor de ‘omhulling’ van de ik-persoon, het gezin. Opvallend genoeg tekenen wereldwijd vrijwel alle kinderen een huis als een vierkant met een driehoek als dak – in wat voor soort huis ze zelf ook wonen. Het driehoekige dak zou symbool staan voor de relatie tussen vader, moeder en kind. Open ramen staan voor veiligheid en intimiteit. Een schoorsteen waar rook uit komt, betekent dat er warmte binnen het huis (en het gezin) is.
Ladder/traliewerk: een ladder staat voor de bewustwording van de ik-persoon. Je kind kan door de ladder of traliewerk naar buiten kijken en dit kan angstige gevoelens met zich meebrengen. Je kind wordt zich bewust van de dingen om zich heen en krijgt daar gevoelens bij.
Zon: de zon staat voor de buitenwereld. Je kind wil de wereld gaan verkennen. Ook is er een link met de vaderfiguur. Opvallend is namelijk dat bij kinderen die nooit een zon tekenen, de vader vaak buiten beeld is.
Regenboog: kinderen tekenen vaak meer regenbogen als ze te maken hebben met veranderingen in hun leven, bijvoorbeeld als ze voor het eerst naar school gaan, als ze gaan verhuizen of als zijn ouders gaan scheiden. Daarnaast kan een regenboog ook symbool staan voor hoop of verandering. Een regenboog over een huis of een poppetje heen, staat voor bescherming.
Boom: een boom staat volgens experts symbool voor groei, maar ook voor de levensloop van het kind. Het valt therapeuten op dat kinderen die halverwege de stam een tak of bobbel tekenen, vaak in hun jeugd iets ingrijpends hebben meegemaakt, zoals een scheiding. Tips: zo help je je kind tijdens en na een echtscheiding.
Kindertekeningen en negatieve gevoelens
Kinderen kunnen soms moeilijk hun gevoelens onder woorden brengen. Daarom vraagt een kinderpsycholoog of een medewerker van jeugdzorg vaak of een kind een tekening kan maken. De tekeningen kunnen veel zeggen over wat ze hebben meegemaakt of hoe ze zich voelen.
Daarom kan het geen kwaad om de tekeningen van je eigen kind goed te bekijken. Als je kind bijvoorbeeld wekenlang duistere, donkere tekeningen maakt, dan zou dat kunnen wijzen op sombere gedachten. Ook als je kind dagen achter elkaar tekeningen met regenbuien maakt, terwijl het buiten kurkdroog is, kun je je afvragen of hij misschien verdrietig is. Als je kind altijd één poppetje tekent dat afgezonderd zit van alle andere poppetjes, voelt hij zich misschien niet op zijn gemak op school. Praten over school: zo vertelt je kind meer.
Praat met je kind
Mocht je signalen zien in de tekeningen van je kind, dan is het aan te raden om met hem over de tekening te praten. Suggereer niets, vraag ook niet te diep door, maar laat je kind zelf vertellen over de tekening. Meer weten? 9 tips voor een goed gesprek met je peuter.
Beeld: GettyImages
(Doe)boeken over kunst:
/5a95d68537fa42909bbb1e8d58f62921/image.jpg)
/aa469e7b29c8490ca8aa67c6157feda8/image.jpg)
/5008f10e9d4e49559c7c081a6e9acbd2/image.jpg)
/8e4dc0cc12004bf399554dbf1c637346/image.jpg)
